Blog Agencji Nasiennej

Odstępstwo dotyczy sytuacji, w której rolnik dokonuje siewu zebranych przez siebie nasion lub sadzeniaków odmian, chronionych wyłącznym prawem.
Takie wykorzystanie materiału z własnego zbioru nie wymaga uzyskania pisemnej zgody od hodowcy. Jednak aby móc skorzystać z odstępstwa rolnego, spełnić należy klika podstawowych warunków.

Dla kogo odstępstwo rolne?

Po pierwsze, gatunek musi być dozwolony prawem do siewu ze zbioru w ramach odstępstwa rolnego.

Gatunki, których odmiany można wysiewać z własnego zbioru, wskazane są w krajowej Ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin oraz unijnym Rozporządzeniu Rady (WE) Nr 2100/94 z dnia 27 lipca 1994 r. w sprawie wspólnotowego systemu ochrony odmian roślin. Dla ułatwienia zamieściliśmy zbiorczy wykaz tych gatunków na naszej stronie internetowej.

Należy być szczególnie uważnym, decydując się na siew ze zbioru soi lub łubinu wąskolistnego. Pamiętajmy, że te gatunki dozwolone są do odstępstwa rolnego tylko przepisami krajowymi – oznacza to, że możemy wysiewać ze zbioru tylko odmiany soi lub łubinu wąskolistnego, które są chronione na poziomie krajowym. Jeśli chcemy wysiać soję lub łubin wąskolistny chronione na poziomie wspólnotowym, należy każdorazowo zaopatrzyć się w kwalifikowany materiał siewny.

Nie mniej istotne jest też, że materiał do siewu odmiany chronionej musi pochodzić z własnego zbioru (czyli z gruntów rolnych należących do rolnika, a nie np. z wymiany sąsiedzkiej), a odmiana którą chcemy wysiać, musi być odmianą populacyjną, a nie mieszańcową lub syntetyczną.

Ile to kosztuje?

Odstępstwo rolne to przywilej, z którego jednak nie skorzystamy za darmo.

Każdy rolnik, który chce skorzystać z możliwości odstępstwa rolnego, musi w ciągu 30 dni od siewu materiału z własnego zbioru uiścić na rzecz hodowcy ustawową opłatę. Opłatę taką uiszcza się za każdy kilogram nasion lub sadzeniaków wykorzystany do siewu, a jej wysokość wynosi 50% opłaty licencyjnej dla danej odmiany w danym roku.

Zobowiązani do uiszczenia opisywanej wyżej opłaty są posiadacze gruntów rolnych o powierzchni 10 ha i więcej (w przypadku wykorzystania sadzeniaków ze zbioru odmian ziemniaka, chronionych na poziomie krajowym lub wspólnotowym) oraz posiadacze gruntów rolnych o powierzchni 25-30 ha (wszystkie odmiany chronione ziemniaka oraz odmiany pozostałych gatunków roślin, chronione na poziomie krajowym). Gospodarstwa obejmujące 30 ha i więcej gruntów rolnych rozliczają się dodatkowo również za odmiany chronione na poziomie wspólnotowym.

Nie dla każdego

Pamiętajmy, że nie każdy siew ze zbioru jest legalnym odstępstwem rolnym! Jeśli wysiejemy ze zbioru odmianę niedozwoloną do odstępstwa rolnego albo nasiona lub sadzeniaki z tzw. „wymiany sąsiedzkiej”, dojdzie do naruszenia wyłącznego prawa, co grozi odszkodowaniem dla hodowcy. Wyłączne prawo naruszymy również wtedy, jeśli wysiejemy materiał z własnego zbioru, ale nie uiścimy opłaty dla hodowcy za odstępstwo rolne.

(zdjęcie: Agencja Nasienna Sp. z o.o.)